Κέρκυρα: «Στοιχειώνει» το αρχοντικό του φημισμένου ζωγράφου Άγγελου Γιαλλινά

Από το 1992 λειτουργεί ως πινακοθήκη με 594 έργα του Κερκυραίου ζωγράφου ενώ το 2010 βεβηλώθηκε με την κλοπή 15 πινάκων – Αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά του νησιού και γίνονται προσπάθειες για την αποκατάστασή του

Ψίθυροι μιας άλλης εποχής, όταν το Libro d’Oro, το χρυσό βιβλίο, μοναδικό σε όλα τα Επτάνησα, όπου γράφονταν όλοι οι ευγενείς και άρχοντες εκείνης της εποχής, ήταν ακόμη «ζωντανό», βγαίνουν μέσα από το «στοιχειωμένο» κουφάρι του αρχοντικού, του πιο φημισμένου ζωγράφου της Κέρκυρας, του Άγγελου Γιαλλινά.

Το γκρίζο επιβλητικό κτίριο, που βρίσκεται στο βορειοδυτικό μέρος της Άνω Πλατείας Σπιανάδας, είναι ένα οικοδομικό κομψοτέχνημα της περιόδου της Βενετοκρατίας, στο νησί.

Χαρακτηρίζεται από προστώο στο ισόγειο, με κομψή τοξοστοιχία της οποίας τα πέτρινα τόξα κοσμούνταν, ίσως άλλοτε με το γλυπτό οικόσημο της οικογένειας των Quartano που φέρεται να ήταν και η πρώτη ιδιοκτήτρια του κτιρίου στα Ενετικά χρόνια. Το οικόσημο της οικογένειας Quartano αποτελούνταν από θυρεό, ο οποίος έφερε ανάγλυφο σκαλισμένο σε πέτρα, στο υπέρθυρο της τοξωτής εισόδου, κεφαλή λέοντος που βρυχιόνταν, δείγμα της ισχύς της οικογένειας. Πάνω από το κεφάλι του λιονταριού υπήρχαν ανάγλυφα που συμβόλιζαν ένα ρόδο που ήταν το σήμα της Άνοιξης, ένα στάχυ, που ήταν το σήμα του Καλοκαιριού και ένα σταφύλι, που ήταν το σήμα του Φθινοπώρου. Στο οικόσημο δεν απεικονιζόταν η τέταρτη εποχή, δηλαδή ο Χειμώνας, ο οποίος χαρακτηρίζεται από δριμείς καιρικές συνθήκες, φτώχιας και εξαθλίωσης.

Στον όροφο πάνω από τη στοά είναι εμφανές ότι διαμορφώνεται ένας εξώστης. Την εποχή εκείνη οι άρχοντες της πόλης συνήθιζαν από κει να παρακολουθούν τους αγώνες κονταρομαχίας που διεξάγονταν τις ημέρες του καρναβαλιού.

Το κτίριο, όπως αναφέρεται στις «Ειδικές εκδόσεις και λευκώματα για το νησί και την πόλη της Κέρκυρας 5.Παράρτημα – Βιβλιοθήκη» πέρασε πολλές οικοδομικές φάσεις. Φέρεται ότι το κύριο κτίσμα προέρχεται από τη συνένωση δύο άλλων κτιρίων στα οποία στη συνέχεια το 17ο αιώνα, προστέθηκε η στοά. Το 19ο αιώνα αυξήθηκε κατά ύψος και κατά πλάτος με σχέδια του πρωτοπόρου Κερκυραίου αρχιτέκτονα, Ιωάννη Χρόνη.

Μετά τους Quartano, το κτίριο αναγράφεται πως ήρθε στην οικογένεια Γιαλλινά που το 1791 γράφτηκαν στον κατάλογο των ευγενών του νησιού. Χαρακτηριστικό είναι πως ο Σπυρίδων Γιαλλινάς (γενν. 1762), διδάκτορας νομικής του Παν. Πάδοβας, το 1801 έγινε μέλος της Συγκλήτου, που διεύθυνε, την Ιόνιο Πολιτεία.

Σε αυτό το αρχοντικό γεννιέται και ζει ο διακεκριμένος και ο διεθνούς φήμης Έλληνας ζωγράφος Άγγελος Γιαλλινάς, 1857 – 1939.

Λόγω ατεκνίας, ο γιος του Άγγελου, ο Στάμος Γιαλινάς Χαλικιόπουλος Αγοραστός (1905-1990) προ του θανάτου του συνέστησε το οίκημα να γίνει ίδρυμα πολιτισμού, όπου θα στεγαστούν οι πίνακες του σπουδαίου πατέρα του.

Το αρχοντικό παίρνει ζωή και το 1992, γίνεται πινακοθήκη και φιλοξενεί στους τοίχους του 594 έργα του σημαντικότατου Κερκυραίου ζωγράφου, Άγγελου Γιαλλινά, ιδρυτή της Καλλιτεχνικής Σχολής Κέρκυρας, αγαπημένου πολλών βασιλέων της εποχής, μεταξύ αυτών του Κάιζερ της Γερμανίας, της βασίλισσας της Αγγλίας, την αυτοκρατορική οικογένεια της Ιαπωνίας, αλλά και της πριγκίπισσας Σίσσυ, που το 1907-1908 τον καλεί να φιλοτεχνήσει και τις τοιχογραφίες, της οικίας Βράιλα, που ήταν η εξοχική έπαυλη της, δηλαδή το παλάτι της στο Αχίλλειο. Εκεί αφήνει το καλλιτεχνικό του αποτύπωμα με τις υδατογραφίες του ο περιζήτητος ζωγράφος.

Οι πολύτιμοι πίνακες του Άγγελου Γιαλλινά φυλάσσονται στην Πινακοθήκη, στην άλλοτε οικία του. Με το πέρας των χρόνων, το κτίριο είχε αρχίσει να έχει εμφανείς φθορές. Το 2010 αποκαλύπτεται ότι έχει βεβηλωθεί και με την καταγραφή που έγινε διαπιστώνεται ότι είχαν κλαπεί 15 συνολικά έργα, οκτώ πίνακες και επτά από τις οκτώ ταπισερί, από το συνολικό έργο του ζωγράφου.

Πολλοί Κερκυραίοι θα πούνε τότε πως δεν γνώριζαν ότι στο συγκεκριμένο οίκημα βρισκόταν ο «θησαυρός» του Άγγελου Γιαλλινά. Σύμφωνα με την καταγραφή, τα θέματα των οκτώ πινάκων που κλάπηκαν ήταν η «Πόλη της Κέρκυρας», «Βιβλία», «Μελανοδοχεία», «Ανθοδοχείο», «Ομπρέλα υπαίθρου», «Φεγγάρι», «Ιστιοφόρα», «Προσωπογραφία». Οι πίνακες που αποτελούν πολιτιστική κληρονομιά του νησιού, για να διασωθούν από τη φθορά του χρόνου και την υγρασία, μεταφέρθηκαν τότε, μετά από αίτημα του Διοικητικού Συμβουλίου του Ιδρύματος Γιαλλινά, σε ειδικό χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης Κέρκυρας.

Το αρχοντικό του Γιαλλινά, είναι κηρυγμένο ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο του Υπουργείου Πολιτισμού, ιδιοκτησίας του ιδρύματος Άγγελου Γιαλλινά, ενώ τον περασμένο Απρίλιο, σύμφωνα με ανακοίνωση της δημάρχου Κεντρικής Κέρκυρας, Μερόπης Υδραίου ξεκίνησε η δημοπράτηση του έργου αποκατάστασηςκαι επανάχρησης του διατηρητέου κτιρίου της πινακοθήκης Άγγελου Γιαλλινά, καθώς δημοσιεύτηκε από τον Δήμο η διακήρυξη για την επιλογή αναδόχου.

Σήμερα το αρχοντικό του διάσημου για την εποχή του ζωγράφο, που το συνολικό του εμβαδόν είναι περίπου 1400 m2, ζει στη σκιά των παρελθόντων φωτεινών χρόνων του. Με θέα το απέραντο γαλάζιο του Ιονίου, στέκει μουντό και ξεθωριασμένο της άλλοτε υψηλής αίγλης του, με μία φθαρμένη πινακίδα, αντί του οικοσήμου, να θυμίζει πως κάποτε εδώ έζησε και ο Άγγελος Γιαλλινάς.